2012 urtean, Gaztela Nafarroan sartu zenaren, 500. urteurrena betetzen da. Behe-Nafarroa, piriniotako beste aldean, erresuma horren 6 merinaldeetako bat zen, konkistatik salbu geratu zena. Beste 2 mendeetan zehar, Nafarroako erresuma bezala iraun zuen, Frantziak bereganatu aurretik. Frantzes iraultzaren ostean bere pribilegio guztiak galdu zituen. Nafarroa garaiaren armarri bera dauka.
En 2012 se cumplen 500 años de la invasión de Navarra, por parte de Castilla. La Baja-Navarra, al otro lado del Pirineo, era una de las 6 merindades de aquel reyno, que se libró de la conquista. Perduró durante otros 2 siglos como reyno de Navarra, antes de ser fagocitada definitivamente por Francia. Perdiendo sus privilegios tras la revolución francesa. Comparte el mismo escudo que la Alta Navarra.
Here, water doesn’t stop either.
Bagargiko lepoan, Iratiko etxeetara iritsi ondoren, eskubira doan errepide pribatu batetik abiatzen gara, Eskaleak mendizerrara gerturatzen gaituena.
Una vez legamos a los Chalets de Irati en el collado de Bagargi, cogemos una carretera privada a la derecha, que nos acerca al macizo de Escaliers.
As soon as we reach cottages of Irati, in the pass of Bagargi, we take the road to the right, which get us closer to the mountain of Escaliers.
Orduan, Monty Phytonen film bera burura etortzen zait. “Ezin daiteke pasa”. Beittu, bi zakur hauek askatuz gero, Bidarteraino korrika irtengo zara, zure “gorputza zatika moztu barik”…
Entonces, me vuelve a venir a la memoria esa película de los Monty Phyton. “No pasarán”. Mira, si suelto estos dos perros, me temo que te vas a ir corriendo hasta Bidart, sin tener que “cortarte en pedazos”…
There’s when it comes to my mind, once again, the Monty Phyton’s film. “None shall pass”. Look, if I release these two crazy dudes, I fear you are going to give us the slip ‘till Bidart, without “choping you into pieces”…
Goikaldeko zelai irekietan, piztiak askatzeko aukera on bat azaltzen da. Nire ikusmenak, beraien usaimena eta entzumenari rabazten dienean. Ez dago ez beharrik izango.
Gran oportunidad para soltar un rato a las fieras, en campo abierto y elevado. Cuando mi vista supera a su oido y olfato. No habrá sorpresas.
Great chance to release beasts for a while, in open high field. When my eyesight exceeds their smell and hearing. There will be no surprises.
Aurreko egunetako arrastoak usaindu ditzazkete. Harrapakinak gertu daudela badakite ta horien bila ari dira.
Pueden olfatear rastros de hace días. Saben que hay presas cerca y las intentan buscar.
They can smell trails of some days before. They know preys are near, so they searching for them.
![]() |
Pinguicula grandiflora |
Eskaleak, 500 metro baino gehiagoko pareta zorabiagarriak ditu. Irrist egiteko debekua.
El macizo de Escaliers, tiene unas murallas de hierba de más de 500 metros vertiginosas. Prohibido patinar.
Gailur borobil hauetatik, hauñamendietako ikusmira alde batean eta itsaoarena bestean ikaragarriak dira.
Desde estas montañas redondeadas las vistas sobre los Pirineos a un lado y el mar al otro son espectaculares.
From these rounded mountains, views of Pyrenees on the one hand and of the sea to the other, are amazing.
Lauburua, euskal sinboloa da, jatorri paganoa duena. Bizia eta heriotza ematen duten 4 elementuen orekari buruz hitzegiten duena.
El Lauburu (Cuatro-cabezas), es un símbolo vasco, de origen pagano, que puede hacer referencia al equilibrio en movimiento de los 4 elementos que otorgan vida y muerte.
Lauburu (four-head), is a basque symbol, with pagan origin, which refers to the balance between the four elements that give life and death.
Erdigune historiko ta murrailatuak, benetazko bitxikeri bat da. Erromesentzat tokia da ere bai.
Su centro histórico amurallado, es realmente una joya. También es un lugar de paso para los peregrinos.
The fortified historic center, it’s a real gem. It’s also, place of transit for pilgrims.
Itsaorantz, ibaiak doazen bezala, garamatzan bidai honetan, Hartzmendira igotzen gara, zaldi ta ardien artean bertako ikusmirak daztatzeko.
En nuestra particular peregrinación como el rio hacia el mar, subimos al Hartzmendi, donde caballos y ovejas campan a sus anchas.
In our personal pilgrimage, as the river to the sea, we ascend Hartzmendi, where lots of horses and sheep, graze so free.
Zaldiko hauek ia ez dute gizakiarekin harremanik izan, ta beldurra baino kuxkuxeatzeko irrikia dute.
Estos potrillos apenas han tenido contacto con el ser humano y su curiosidad supera a sus miedos.
These colts have rarely been in contact with humans, so they curiosity is bigger than their fears.
.